اقتصاد منهای خارج ناممکن است/
اقتصاد منهای خارج ناممکن است/
هیچ کشوری نتوانسته است با دیوار کشیدن دور خود، خود را از اقتصاد جهانی بی‌نیاز کند/
محسن صنیعی (عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه ها)
رئیس‌جمهور در دیدار مسئولان نظام با رهبری در روز ۲۳فروردین ۱۴۰۱ (دهم ماه رمضان) بیان کردند که «به‌هیچ‌وجه نان مردم و اقتصاد کشور را به مسائل خارجی گره نخواهیم زد.» این سخن از زبان دیگر اعضای کابینه دولت سیزدهم نیز شنیده‌شده است، ازجمله «سیدرضا فاطمی امین» وزیر صنعت، معدن و تجارت در مهرماه ۱۴۰۰ در هفدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه در نظر داریم تا اقتصاد ایران را از دلاری بودن خارج کنیم، گفته است که «به‌عنوان نمونه ۴۰درصد قیمت خودرو مربوط به محصولاتی است که در داخل تولید می‌شود اما قیمت آن‌ها وابسته به دلار است که باید این رابطه با دلار را قطع کنیم.»
این گزاره، ازآن‌جهت که مبنای اساسی همه برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌گذاری‌های دولت سیزدهم است، گزاره‌ای بسیار مهم است که باید نقد شود که آیا ممکن است اقتصاد کشور به خارج مرتبط نباشد و حتی می‌توان نان مردم را از مسائل خارجی، جدا نمود. در این خصوص باید گفت که:
۱- واقعیت آن است که برای کشوری مانند ما که یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی بودجه دولت، درآمدهای حاصل از صادرات نفت و فرآورده‌های نفت و گاز و پتروشیمی است، بدون داشتن ارتباط با خارج، نمی‌توان انتظار صادرات را داشت. امروز صنایعی چون صنعت فولاد، سیمان، پتروشیمی، انرژی و … هم از جهت تجهیزات و ماشین‌آلات و هم ازآن‌جهت که صادرات را در برنامه خود دارند، به ارتباط با خارج، نیاز اساسی دارند.
جالب است که بعضی از کارخانجات وابسته به نهادهایی چون بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام، در مناطق آزاد تأسیس می‌شوند تا بر اساس صادرات و دریافت ارز حاصل از صادرات تداوم یابند. تجهیزات و ماشین‌آلات این کارخانه هم از اروپا تهیه می‌شود.
پس بنابراین، برای تسهیل در تجارت خارجی خصوصاً صادرات نفت، گاز، فرآورده‌های پتروشیمی، فولاد، سیمان، … باید ارتباطات خارجی مناسب را نیز برقرار نمود.
۲- آقای رئیس‌جمهور می‌توانند سری به قیمت‌های بین‌المللی خودرو و سایر تولیدات صنایع ساختمانی، آشپزخانه و صوتی و تصویری و … داخل کشور بزنند و مقایسه‌ای با قیمت‌های جهانی بیندازند تا مشخص شود که تفاوت اساسی بین قیمت کالاهای تولیدی داخل کشور و خارج کشور وجود ندارد. حتی سفره مردم و همان پنیر و تخم‌مرغ و خیار و گوجه و سیب‌زمینی و پیاز و برنج و حبوبات و میوه و … هیچ تفاوت اساسی با تولیدات خارج از کشور ندارند.
امروز همان کشاورز، اگر درآمد فروش محصولات کشاورزی حاصل از صادرات بیشتر است، اقدام به صادرات می‌کند و قیمت داخل بر اساس قیمت صادرات شکل می‌گیرد.
قیمت همه محصولات داخل کاملاً به‌صورت تابعی از دلار و در نتیجه مسائل خارجی، قرار دارند.
۳- هیچ کشوری نتوانسته است با دیوار کشیدن دور خود، خود را از اقتصاد جهانی بی‌نیاز کند. استقلال یعنی بی‌نیازی به اقتصاد جهانی و عدم ارتباط با خارج نیست.
امروز اگر امریکا و چین اقتصاد اول و دوم دنیا هستند، در سال ۲۰۲۱، صادرات آمریکا به چین، به حدود ۱۵۱میلیارد دلار رسیده است؛ این در حالی است که میزان واردات آمریکا از چین به ۵۰۶میلیارد دلار رسیده و به‌این‌ترتیب کسری تراز تجاری واشنگتن با پکن، به عدد ۳۵۵میلیارد دلار رسیده است.
به‌این‌ترتیب، در دنیایی که اقتصاد کشورها به هم وابسته است اگر سیاست خارجی، تعامل متوازن با همه کشورها باشد، اقتصاد ایران می‌تواند از فرصت‌های جهانی در سرمایه‌گذاری، صادرات یا واردات استفاده کند. ولی اگر سیاست خارجی، تنش آلود باشد، با هر تلاطمی در سیاست خارجی، این قیمت دلار است که بالا می‌رود، در نتیجه، قیمت مواد اولیه و در نتیجه قیمت نهایی محصول، بالاتر خواهد رفت و نهایتاً این مردم عادی هستند که آن را به‌صورت گرانی در سفره و زندگی خود می‌بینند.
به نقل از: همدلی
