جماران: دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها با اشاره به سردرگمی اصلاح طلبان بعد از انتخابات ۹۸، گفت: نهاد‌های امنیتی که خودشان را رقیب اصلاح طلبان می‌دانند فشار‌های زیادی روی اعضای جبهه اصلاحات وارد می‌کنند و نمی‌خواهند بگذارند این جبهه شکل بگیرد. این نشان می‌دهد که این نهاد می‌تواند مؤثر باشد.

محمود صادقی در نشست مجازی «فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی اصلاح طلبان در انتخابات ۱۴۰۰» گفت: طی چهار دهه گذشته به طور متوسط هر سال یک انتخابات برگزار شده و ۳۷ انتخابات تاکنون داشته ایم و این کارنامه بزرگی برای ملت ایران است که با گذر از یک رژیم استبدادی شاهنشاهی موروثی و سرنگونی آن رژیم به دلیل اصلاح ناپذیر بودن، ملت ایران نظامی را جایگزین کرد که با اراده مردم اداره شود.

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها با اشاره به اینکه در جمهوری اسلامی قدرت به طور عادلانه تقسیم می‌شود، افزود: در ۴۲ سال گذشته فرصت‌ها و چالش‌های فراوانی را پشت سر گذاشتیم. بعد از انتخابات سال ۸۸ کشور دچار یک دو قطبی عمیق شد و یک شکاف سیاسی بزرگ در کشور به وجود آمد و کماکان این چالش به وجود آمده حل نشده و هنوز ابهامات و سؤال‌ها از هر دو سوی ماجرا وجود دارد.

یکی از ضعف‌هایی که در جامعه ما وجود دارد عدم توانایی برای حل و فصل خصومت‌ها است

وی یادآور شد: شاید یکی از ضعف‌هایی که در جامعه ما وجود دارد عدم توانایی برای حل و فصل خصومت‌ها است. ما در سطوح میانی و بالایی جامعه با این روبرو هستیم که وقتی خصومت، تنازع، کشمکش و قهر و نوعی درگیری به وجود می‌آید اگر جامعه توانایی حل و فصل نداشته باشد این نزاع عمیق‌تر می‌شود و جامعه را دچار بحران می‌کند. توانایی حل و فصل بحران را ملت‌ها بر اثر تجربه دست آورده اند. مثلا در حوزه بین المللی سازمان‌هایی برای این موضوع به وجود آمده است.

نماینده مردم تهران در مجلس دهم افزود: به نظر می‌آید یکی از ضعف‌هایی که ما در چهار دهه گذشته داشته ایم همین بوده که وقتی یک بحران سر باز می‌کند چندان توانایی برای حل و فصل آن وجود ندارد و به درازا کشیده می‌شود. بحران انتخابات ۸۸ هنوز هم حل نشده و به عنوان یک زخم کهنه بیش از یک دهه از آن می‌گذرد، ولی نه تلاشی برای رفع آن شده و نه چشم اندازی برای حل آن دیده می‌شود.

سال ۹۲ کاندیدای اصلی اصلاح طلبان شانس حضور نداشت

وی ادامه داد: در بستر این تنازع و بحران سیاسی ما وارد انتخابات سال ۹۲ شدیم در حالی که کاندیدای اصلی اصلاح طلبان شانس حضور نداشت؛ مانند همیشه که در این زمینه مشکل دارند. ناگزیر از یک کاندیدای اعتدالی حمایت کردند و توفیق بزرگی هم به دست آوردند. آقای روحانی با ۱۸ میلیون رأی در مقابل صف آرایی طیف اصولگرا و اصولگرای تندرو به پیروزی رسید.

عملکرد روحانی بعد از سال ۹۶ مورد رضایت اصلاح طلبان نبود

صادقی اظهار داشت: آقای روحانی بعد از انتخابات سال ۹۶ عملکردی داشت که چندان مورد رضایت اصلاح طلبان نبود. یکی از ضعف‌های اصلاح طلبان این بوده که آن حمایت‌ها چک سفید امضا بود و در واقع ائتلاف نانوشته و بدون تقسیم صندلی‌های قدرت انجام شد. به هر حال انتظار می‌رفت که آقای روحانی در دوره دوم دولت با عیار اصلاح طلبی بیشتری داشته باشد، اما به دلایلی دولتی با عیار کمتر اصلاح طلبی را معرفی کرد.

صادقی با اشاره به شیوع کرونا در یک سال گذشته، گفت: بحران ضعف اعتماد اجتماعی و امید به آینده در مردم بسیار فراگیر شده که البته این بحران هم کل حاکمیت را گرفته و هم متوجه دولت و به تبع آن اصلاح طلبان است. یکی از دلایلش این است که مردم حس می‌کنند پشتیبان اصلی این دولت اصلاح طلبان بودند و مقصر اصلی شرایط موجود را اصلاح طلبان می‌دانند. البته بخش‌هایی از حاکمیت و هژمونی رسانه‌ای که دارند به این دامن می‌زنند.

وی افزود: بر اساس نظرسنجی‌هایی که انجام شده، در حال حاضر مردم سه خواسته و اولویت دارند. یکی عادی شدن روابط ایران با دنیا و خروج از وضعیت نه جنگ و نه صلح با قدرت‌های جهانی و به ویژه ایالات متحده است. دومین خواسته مردم برابری و عدم تبعیض است. احساس تبعیض به شدت مردم را کلافه کرده و با هر گونه احساس تبعیض مردم واکنش نشان می‌دهند. مثلا بعد از صحنه سیلی زدن به سرباز راهور مردم چگونه یک حس عصبانیت، ناراحتی و به نوعی همراهی با آن سرباز را در مقابل آن نماینده مجلس دارند که در واقع واکنش در برابر این حس تبعیض است.

به دلیل شتاب روز افزون تورم مردم هر روز یک حس مالباختگی دارند

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها اظهار داشت: به دلیل شتاب روز افزون تورم مردم هر روز یک حس مالباختگی دارند. انگار هر روز ارزش اموال آن‌ها کمتر می‌شود و یا سارقی اموال را از جیب آن‌ها می‌دزدد. یک نوع درخواست پدرسالارانه برای حمایت از اقشار ضعیف می‌بینیم. انگار از نهاد‌های انتخابی و دولت کاری بر نمی‌آید و رجوع می‌کنند به حکومتی که هسته سخت قدرت در دست اوست تا با نگاه از بالا به پایین مشکل را حل کند. ما این را در قالب شعار «رضا شاه روحت شاد» می‌بینیم که انگار می‌خواهند یک پدرسالاری بیاید و مشکل را حل و بحران‌ها را مدیریت کند.

مجلس یازدهم کمتر از ۲۰ نفر اصلاح طلب دارد

وی یادآور شد: اصلاح طلبان بعد از اینکه سال ۹۸ به این جمع بندی رسیدند که نتیجه انتخابات بیش از ۱۶۰ کرسی مجلس از قبل معلوم است، ترجیح دادند که لیست ندهند و شهرستان‌ها را به نوعی آتش به اختیار گذاشتند که تا جای ممکن از کاندیدایی حمایت کنند و در تهران هم شورای عالی اصلاح طلبان به احزاب واگذار کرد و ناکامی بی سابقه‌ای داشتند. بر اساس برآوردی که الآن از مجلس هست، کمتر از ۲۰ نفر اصلاح طلب و تعدادی هم مستقل داریم که بنابر بعضی برآورد‌ها ۴۵ تا ۵۰ نفر می‌شوند که گویا در صدد تشکیل فراکسیون مستقلین هستند.

بعد از انتخابات ۹۸ اصلاح طلبان دچار نوعی سردرگمی شدند

صادقی ادامه داد: بعد از انتخابات ۹۸ و عدم مشارکت کم سابقه مردم در انتخابات اصلاح طلبان هم دچار نوعی سردرگمی شدند. البته تجربه بزرگی کردند که لیستی ندادند و تحلیلگران طیف مقابل اسم این را تحریم خاموش گذاشتند. البته اصلاح طلبان قصد تحریم نداشتند و در انتخابات هم شرکت کردند. خود بنده با این رد صلاحیت شده بودم در ایلام برای آقای میرجانی و در گرگان برای آقای مازنی تبلیغ کردم و روز جمعه هم رأی دادم.

وی تأکید کرد: به هر حال نمی‌شود انکار کرد که نوعی احساس شکست در اصلاح طلبان به وجود آمد و یک احساس شکست و اختلاف نظری که بروز کرد باعث شد ماه‌ها اردوی اصلاح طلبان در یک حالت کما قرار گرفت. به خصوص با تعللی که رئیس محترم شورا و یکی از نواب رئیس انجام دادند و یک حالت ابهام ایجاد کردند که استعفا داده اند یا نداده اند و تا چندین ماه با این وضعیت دست به گریبان بودیم تا نهایتا شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تصمیم گرفتند که ساختار جدیدی را ایجاد کنند و منجر به شکل گیری نهاد اجماع سازی به نام «جبهه اصلاحات ایران» شد که متشکل از ۳۱ حزب و ۱۵ شخص حقیقی است و برای انتخابات ۱۴۰۰ برنامه ریزی می‌کنند.

گرایش‌های موجود در اصلاح طلبان برای انتخابات ۱۴۰۰

نماینده مردم تهران در مجلس دهم افزود: الآن دو گرایش وجود دارد. یک گرایش اینکه شرکت در انتخابات اصل و نتیجه فرع است. بنابر این باید به حداقل‌های بعد از تأیید صلاحیت‌ها هم تن بدهیم و استفاده کنیم. گرایش دیگر این است که اگر بعد از تأیید صلاحیت‌ها توانستیم کاندیدای مطلوب اصلاح طلب را داشته باشیم کاندیدا معرفی می‌کنیم و اگر نتوانستیم کاندیدا معرفی نمی‌کنیم. هر دو این طیف‌ها دارند همکاری می‌کنند و بنا دارند به اجماعی برسند و از فرصت انتخابات که از نظر اصلاح طلبان تنها راه موجود برای اصلاح وضع کشور است، بتوانند استفاده کنند.

مهمترین چالش اصلاح طلبان «امید اجتماعی» و «اعتماد» است

وی اظهار داشت: آرام آرام موتور این جبهه دارد روشن می‌شود و امید داریم که بشود این فضای یأس و ناامیدی و عدم تمایل به مشارکت رفته رفته هرچه به انتخابات نزدیک می‌شویم مقداری تغییر کند و مهمترین چالش اصالح طلبان «امید اجتماعی» و «اعتماد» است که هم نیاز به محرک‌های قوی و شوک دارد و هم نیاز به اعتماد دارد و اصلاح طلبان امید دارند که از رهگذر فرصتی که در انتخابات فراهم می‌شود بتوانند هم به یک بازسازی گفتمانی دست بزنند و هم اگر شرایط و روزنه‌هایی باز شد، یک نوع بهبود خواهی و بهینه سازی نظام حکمرانی را بها بدهند.

صادقی با اشاره به میزان امید مردم در انتخابات سال ۹۶، گفت: این امید به دنبال تحولاتی بود که در دولت اول آقای روحانی ایجاد شده بود. بحث توافق هسته‌ای و چشم اندازی از گشایش اقتصادی مردم را بسیار امیدوار کرده بود. این امید با شروع دولت دوم آقای روحانی رفته شده کاهش پیدا کرد. ما به مردم وعده می‌دادیم و خودمان هم امیدوار بودیم و می‌گفتیم که آقای روحانی دولت اولش را از یک مجلس اصولگرا رأی اعتماد گرفت و دولت دوم که قرار است از مجلس دهم که اصلاح طلبان حضور بهتری دارند رأی اعتماد بگیرد، حضور اصلاح طلبان پررنگ‌تر باشد. اما به هر دلیلی آقای روحانی در چینش کابینه نتوانست این انتظارات را برآورده کند.

مردم اعتمادشان را از دست داده اند

وی تأکید کرد: من در مجلس بودم و دیدم هم تیم اقتصادی دولت ناهماهنگ بود و هم فشار‌ها روی دولت بود. اتفاقا دولت با فراکسیون امید هم تعامل خوبی نداشت و با اصولگرایان و حتی افراطی‌ها ارتباط داشت. گرفتاری‌های زیادی مثل سیل، زلزله و کرونا برای این دولت پیش آمد و این عوامل را هم باید در نظر گرفت، اما به هر حال این دولت یا نمی‌خواهد و یا نمی‌گذارند کار کند و عملا مردم اعتمادشان را از دست داده اند. این حس ناامیدی که در مردم به وجود آمده بزرگترین چالش ما است.

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در پاسخ به سؤالی در خصوص نحوه شکل گیری نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان، گفت: انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها از ابتدا در شکل گیری نهاد اجماع ساز اصلاح طلبان شرکت کرده و من در کمیته پنج نفره تدوین آیین نامه حضور داشتم و الآن هم رئیس یکی از کمیته‌ها هستم. بنابر این می‌شود گفت حضور تمام قدی را در جبهه اصلاح طلبان داریم. ایده پشت این نهاد این است که در فقدان یک حزب فراگیر بتواند تمام ظرفیت‌های حزبی و غیر حزبی اصلاح طلبان را تجمیع کند و یک نوع هم افزایی به وجود بیاورد.

نهاد‌های امنیتی خودشان را رقیب اصلاح طلبان می‌دانند

وی افزود: این در حالی است که اصولگرایان با همه امکاناتی که دارند هنوز نتوانسته اند تشکل واحدی را ایجاد کنند و هنوز نتوانسته اند بر تفرق‌های خود فائق بیایند و به شدت احساس خطر می‌کنند. ولی اصلاح طلبان با همه تنگنا‌ها توانسته اند این جبهه را تشکیل بدهند که پوشش ۱۰۰ درصدی ندارد، اما پوشش نسبتا بالایی را دارد. نهاد‌های امنیتی که خودشان را رقیب اصلاح طلبان می‌دانند فشار‌های زیادی روی اعضای این جبهه وارد می‌کنند و نمی‌خواهند بگذارند این جبهه شکل بگیرد. این نشان می‌دهد که این نهاد می‌تواند مؤثر باشد.

شروط اصلاح طلبان برای شرکت فعال در انتخابات

صادقی همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری از طرف انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها اظهار داشت: استراتژی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها از چند ماه قبل تدوین شده و استراتژی ما شرکت فعال در انتخابات است، اما این شرکت فعال بلاشرط نیست و مشروط به چند شرط است. یکی اینکه ما بتوانیم کاندیدای اصلاح طلب معرفی کنیم؛ کاندیدای اصلاح طلبی که مقبول و محبوب باشد و پایگاه رأی داشته باشد. شاید یک نفر ممنوعیت قانونی داشته باشد، ولی کسی که ممنوعیت قانونی ندارد و سلیقه‌ها می‌خواهد اثر بگذارد، ما از او نمی‌گذریم.

نماینده مردم تهران در مجلس دهم ادامه داد: نکته دیگر اینکه این کاندیدا باید برنامه محور باشد و بتواند برنامه راهگشایی را برای ایجاد امید به تغییر و بهبود اوضاع ارائه کند. البته ایده‌ای هست که می‌گوید کاندیدا هم برنامه و هم تیم همراه داشته باشد. حداقل پست‌هایی که نیاز به رأی اعتماد مجلس ندارد مثل معاون اول، سایر معاونین و رئیس سازمان برنامه و بودجه را معرفی کند و وزارت‌ها هم منوط به رأی اعتماد مجلس می‌شود.

وی تأکید کرد: اگر ما نتوانیم در اردیبهشت ۱۴۰۰ بعد از تأیید صلاحیت‌ها چنین کاندیدایی را داشته باشیم عملا دیگر تکلیفی برای معرفی کاندیدا نداریم. البته گرایش‌های دیگری هم وجود دارد که باید به جمع بندی برسیم و تفرق هم که سمّ مهلکی است در بین ما وجود نداشته باشد و تلاش کنیم به هر نظری در خصوص معرفی کاندیدا و یا عدم معرفی که می‌خواهیم برسیم با اجماع باشد.

استفاده از ظرفیت‌ها را در اولویت قرار دهیم

دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها در پایان گفت: مسائل را صفر و یک نکنیم و استفاده از ظرفیت‌ها را در اولویت قرار دهیم. قطعی نگوییم که شرکت می‌کنیم یا نمی‌کنیم؛ به اقتضای شرایط باید تصمیم بگیریم و اگر حاکمیت فرصت را فراهم کرد از این فرصت نگذریم. البته محدودیت‌هایی داریم، ولی توانمندی‌هایی برای اثرگذاری هم وجود دارد. در بستر همه این شرایط باید مقوله تحول خواهی اساسی که بحث جامعه محوری اصلاح طلبان هست را در نظر داشته باشیم. ما کنشگری خودمان را نباید فراموش کنیم و نباید ناامید شویم. ان شاء الله می‌توانیم هرکس به سهم خودش در امیدوار کردن جامعه و اثرگذاری بر آینده جامعه مؤثر باشد.