تحلیل

مشکل سیستم قضایی چیست؟

مشکل سیستم قضایی چیست؟

بشیر معتمدی

متأسفانه در خبرها آمده بود که بکتاش آبتین عضو کانون نویسندگان ایران  که به ۶ سال حبس محکوم شده بود، بر اثر ابتلای به کرونا دارفانی را وداع گفت. در این میان کانون نویسندگان اطلاعیه داده و قوه قضائیه را به دلیل اهمال در فرستادن آقای آبتین به بیمارستان – علی­رغم اطلاع از بیماری­های زمینه­ای وی-  مقصر معرفی کرده است.

این چندمین بار است که افرادی در زندان­های ایران فوت می‌­کنند و یا در اثر اهمال در رساندن آنها به بیمارستان این اتفاق می­افتد و تکرار این ماجرا نشان از وجود یک مشکل در سیستم قضایی دارد. اما متأسفانه واکنش مناسبی از سوی مسئولان قوه قضائیه صورت نمی­‌گیرد، گویی مرگ انسان­ها برای همه ما خیلی طبیعی و عادی شده است، در حالیکه حضرت علی (ع) به عنوان الگوی حکومتداری اسلامی شیوه­ای متفاوت داشت و کندن خلخالی از زنی یهودی در قلمرو حکومت خود را بر نمی­تافت و فریاد برمی­‌آورد که اگر مسلمانی از این رنج بمیرد، رواست (نهج البلاغه / خطبه ۲۷).

اما اکنون مرگ انسان­ها نیز ما را تکان نمی­دهد، گویی این خطبه­‌ها و سخنان حضرت تنها برای کتاب­ها و گفتن و شنیدن است، اما عرصه اجرای آن هیچگاه فرا نمی­‌رسد. باید در مسلمانی خود شک کنیم و بیش از این باید مسئولان در اعلام این حکومت به عنوان حکومت اسلامی احتیاط نمایند، چراکه با شاخص­هایی که امام علی (ع) برای حکومت دینی برمی­‌شمرند، فرسنگ­‌ها فاصله داریم.

اما سؤال این است که مشکل سیستم قضایی چیست؟ برای پاسخ به این سؤال بد نیست نگاهی به اتهامات آقای آبتین بیندازیم. ایشان به جرم «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور» به ۶ سال زندان محکوم شده بود، عناوینی که بارها و بارها به عنوان اتهامات افراد مختلف در طول سال­های گذشته ذکر شده است. سؤال اساسی اینجاست که آیا چنانچه کسی علیه نظام صحبت کند، باید به زندان بیفتد؟ آیا حضرت علی (ع) با مخالفان نظام خود اینگونه برخورد می­‌کرد؟ و آنها را حبس یا مجازات می­‌نمود؟

نگاهی به سیره امیرالمؤمنین(ع) نشان می­دهد که ایشان تنها در برابر کسانی می­‌ایستادند و برخورد می­‌کردند که شمشیر می­‌کشیدند و به اصطلاح با سلاح به مقابله با نظام می­‌پرداختند و امنیت را خدشه­‌دار می­کردند. اگر با طلحه و زبیر جنگیدند، نه به دلیل مخالفت و شکستن بیعت با حضرت، بلکه به دلیل لشکرکشی به شهرها، از جمله بصره بود که منتهی به جنگ جمل شد و الا افراد دیگری هم بودند که بیعت حضرت را نپذیرفتند و حضرت هم با ایشان کاری نداشت، مانند سعد ابی وقاص و عبدالله ابن عمر (ویکی شیعه).

حتی حضرت علی(ع) با کسانی که علیه حکومت ایشان و شخص ایشان صحبت می­‌کردند هم کاری نداشتند و به هیچ عنوان دستور مجازات یا حبس ندادند. نمونه بارز آن برخورد ابتدایی خوارج با حضرت بود که پس از داستان حکمیت به طور مرتب علیه ایشان صحبت می‌­کردند و حتی ایشان را کافر خواندند، اما حضرت با آنها کاری نداشتند و حتی حقوق آنها از بیت المال را نیز پرداخت می‌­نمودند.

روزى امام علی(ع) در حال سخنرانى بود که ناگهان یکی از خوارج از گوشه مسجد فریاد زد: «لا حکم الاّ لله» و به دنبال او، جمعى دیگر نیز این شعار را سردادند. دقایقى سخن امام(ع) قطع شد. آن‏گاه امام در پاسخ فرمود: «تا وقتى با ما هستید از سه حق برخوردارید: از ورود شما به مساجد خدا و نمازگزاردن در آن جلوگیرى نمی‌کنیم؛ شما را از بیت ‏المال محروم نمی‌سازیم؛ و تا آغاز به جنگ نکرده‌اید با شما نبرد نخواهیم کرد»  (تاریخ طبری/ ج۵/ ص ۷۳).

لذا عناوینی همچون «تبلیغ علیه نظام» به عنوان جرم برای فردی که شاعر و مستندساز بوده، نشان از فاصله­‌گیری از معیارها و شاخص­های حکومت علوی است. اگر این حکومت مدعی پیروی از حکومت علوی است، این عملکرد و اینگونه مجرم دانستن افراد، بدون اینکه سلاحی علیه نظام به کار گیرند، هیچ تطابقی با سیره حضرت علی (ع) ندارد.

بنابراین مشکل سیستم قضایی، همین جرم انگاری­‌هایی است که علیه افراد صورت گیرد، بدون آنکه نسبت آن با دین اسلام و شیوه اهل بیت(ع) مشخص شود. رئیس قوه قضائیه چنانچه عزم اصلاح این قوه را دارد، باید سیستم قضایی را از این نوع نگاه به فعالیت افراد و گروه­ها پالایش نماید. مشکل اساسی سیستم قضایی تسلط نهادهای امنیتیِ غیرپاسخگو با این نگاه و این عملکرد بر قوه قضائیه است که حتی استقلال قاضی و کل سیستم قضایی را دچار خدشه می­کنند و تا این اصلاح و پالایش در قوه قضائیه صورت نگیرد، سیستم آینده روشنی نخواهد داشت. به امید آن روز که شیوه علوی در تمام ارکان حکومت ساری و جاری گردد.

انتهای پیام/

خبرهای مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا