انتخاب رهبری آینده؛ انتخابی یا اکتشافی؟

انتخاب رهبری آینده؛ انتخابی یا اکتشافی؟

بشیر معتمدی

باسمه تعالی

طبق نظریه ولایت فقیه، فقیه جامع الشرایط در دوران غیبت زعامت و ولایت جامعه اسلامی را بر عهده می گیرد تا جامعه را به سمت اهداف اسلامی پیش ببرد. اما در مورد نحوه تعیین یک نفر به عنوان ولی فقیه و رهبر، دو نظریه متفاوت در بین فقها رایج است.

یک نظریه معتقد است که ولی فقیه را خبرگان منتخب ملت، «کشف» می کنند، بدین معنا که به نظر این دسته از فقها، از حکمت خدا به دور است که جامعه اسلامی در عصر غیبت بدون رهبر و سرپرست باشد و لذا شارع مقدس شخصی را که شرایط لازم را برای این مقام دارد انتخاب می کند و خبرگان که جمعی از فقها هستند، تنها وظیفه دارند که آن فرد را کشف کنند و به جامعه معرفی نمایند و خداوند به لطف خود، فقها را راهنمایی می کند که این کشف صورت گیرد.

نظریه دیگر که به نظریه «انتخاب» معروف شده است، معتقد است که دستور کلی ای که در عصر غیبت توسط معصومین (ع) بیان شده، مراجعه به فقها است و لذا انتصاب یک فقیه به عنوان رهبر و حاکم جامعه اسلامی، یک انتصاب عام یا به عبارت دیگر نیابت عام از معصوم است.

نحوه تعیین آن هم به این گونه است که مردم چه به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، فقیهی که شرایط لازم را داشته باشد، «انتخاب» می کنند و لذا یا اکثریت مردم، خود فقیهی را برای رهبری جامعه انتخاب می کنند و یا فقهایی که منتخب ملت هستند، در قالب مجلس خبرگان، فقیهی را برای رهبری جامعه انتخاب می کنند.

آنچه در هر دو نظریه مشترک است، تعیین ولی فقیه توسط «مجلس خبرگان» است، حال یا این افراد فقیه مورد نظر را «کشف» می کنند یا «انتخاب»، اما اصل تعیین آن توسط مجلس خبرگان قطعی است.

در روزهای اخیر پیرو متنی که از آقای میرحسین موسوی منتشر شد، بحث رهبری آینده در کانون توجه قرار گرفت و نام جناب آقای سید مجتبی خامنه ای به عنوان یکی از گزینه های جدی این مقام مطرح شد، موضوعی که شایعه آن از سالها پیش و پیش از آنکه آقای موسوی صراحتاً مطرح کند، وجود داشت.

سوالی که در این میان مطرح می شود این است که تعیین جناب آقای سید مجتبی خامنه ای به رهبری از سوی مجلس خبرگان انتخابی خواهد بود یا اکتشافی؟

اما نکته ماجرا این است که در طول این سالیان که این شایعه مطرح شده است، هیچگاه هیچکدام از اعضای مجلس خبرگان پیرامون آن صحبت نکرده اند و لذا در عین حال که هر روز بر قوت این شایعه افزوده می شود، نهادی که قرار است در اینباره تصمیم بگیرد، سکوت کرده است.

لذا این شائبه را ایجاد می کند که تعیین ولی فقیه آینده، نه انتخابی است و نه اکتشافی، بلکه «تحمیلی» است که ظاهرا از خارج از مجلس خبرگان قرار است به آنها تحمیل شود و اتفاقا بعضی افراد هم که اظهار نظر کرده اند، هیچ نسبتی با خبرگان نداشته اند.

به عبارت دیگر عواملی خارج از مجلس خبرگان، در این موضوع نقش دارند. از این جهت هشدار آقای موسوی پیرامون این موضوع حائز اهمیت است، چراکه انحراف از اصلی است که همگان در مورد آن اتفاق نظر دارند.

همواره یکی از راه های از بین بردن شایعه در سطح جامعه، شفافیت است که می تواند همچون آبی بر شعله های شایعات باشد. در این مورد هم اگر نظام می خواهد این شایعات پایان یابد و اگر قرار است مجلس خبرگان رهبری خود تصمیم گیر باشد و نه دیگران، بهتر است یا خود مجلس خبرگان در این مورد به صورت شفاف اظهار نظر کند و یا جناب آقای سید مجتبی خامنه ای خود صراحتاً این موضوع را تکذیب کند تا تمام این جریاناتی که خارج از مجلس خبرگان در پی تحمیل هستند، تیرشان به سنگ خورد.

اگر هم آقای سید مجتبی خامنه ای در خود شرایط لازم را برای این مقام می بیند، بهتر است نظرات و دیدگاههای خود را چه در مورد مسائل فقهی و چه در مورد مسائل سیاسی و اجتماعی به روشنی برای عموم (و نه صرفاً خواص) بیان کند تا خبرگان ملت بتوانند آزادانه و با شناخت لازم، خود در مورد رهبری آینده تصمیم بگیرند.

انتهای پیام/