اصلاح طلبان باید از تشتت پرهیز کنند

دکتر محمود صادقی دبیر کل انجمن اسلامی مدرسین و نماینده پیشین مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگویی اختصاصی با پایگاه خبری تحلیلی عصر شهرکرد به مجموعه‌ی اصلاح‌طلبان نسبت به بازی کردن در میدان هایی که ممکن است رقیب برای اصلاح طلبان تنظیم بکند هشدار داد. وی به اصلاح‌طلبان توصیه کرد که از تشتت پرهیز کنند.

وی همچنین افزود: فکر می‌کنم قوه مجریه با وجود همه ی محدودیت ها اگر عزم و اراده ی جدی و برنامه ی جدی داشته باشد حتی می‌تواند سایر قوا را وادار به همراهی بکند.

دکتر محمود صادقی با اشاره به تحولات منطقه‌ای و جهانی گفت:

دولت آتی ایران می‌تواند به جای تقابل از موضع اقتدار با رویکرد تعامل با قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی سیاست خارجی خود را تنظیم کند.

در ادامه گفتگوی اختصاصی ایشان با قاسم جنتی پور خبرنگار سیاسی پایگاه خبری تحلیلی عصر شهرکرد را می‌خوانیم:

 آقای دکتر چقدر امیدوارید که نظام حلقه تایید صلاحیت را امسال تنگ‌تر نکند؟

محمود صادقی: من ناامید نیستم از اینکه انعطاف بیشتری نشان بدهند به دلیل شرایط ویژه ای که کشور دارد برای فضای انتخابات میشود عقلانیت بیشتری برای باز کردن فضا به کار برد. اگر چه در آخرین انتخابات که مربوط به مجلس یازدهم است ما چنین عملکردی را ندیدیم اما به هر حال ناامید هم نباید باشیم.

با توجه به اینکه دولت نقش کمتری در سیاست های منطقه ای دارد و این سیاست ها هم بر اوضاع داخلی تاثیر مستقیم می‌گذارد، چطور می‌شود این مسئله را مدیریت کرد تا کمترین آسیب متوجه مردم بشود؟

محمود صادقی: خب این یکی از چالش‌های مهم سیاست‌ورزی در ایران هست و از مشکلات دولت آینده در ایران هم هست. راه حل ساده ای ندارد این موضوع اما تصور من این است که شاید دولتی با پشتوانه قوی تر مردمی تشکیل بشود و در عین حال البته رئیس دولت بتواند تعامل فعال و سازنده ای را با سایر ارکان حاکمیت داشته باشد میشود یک اصلاحاتی در این زمینه صورت بگیرد به خصوص از این جهت که مناسبات در منطقه هم در حال تغییر است و اقتدار ایران هم تثبیت شده است و دولت ایالات متحده هم تغییر کرده و دیگر آن حالت تهاجمی را ندارد بنابراین در چنین فضایی ایران می‌تواند به جای تقابل از موضع اقتدار با رویکرد تعامل با قدرتهای منطقه‌ای و جهانی سیاست خارجی خود را تنظیم کند.

خب آقای دکتر در مورد باز شدن فضای اجتماعی و فرهنگی، چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی بفرمایید که به چه شکل قابل انجام است؟

ببینید این موضوع یک امر اجتناب ناپذیر است باز شدن فضا به رغم فشارهایی که برخی از نهادهای حاکمیتی می آورند اما دوره دوره ای نیست که بشود با بستن و فیلتر کردن و سانسور کردن جلوی انتشار حقایق را گرفت در عصر انفجار اطلاعات لحظه لحظه اطلاعات در اختیار مردم قرار می‌گیرد به نوعی هر فردی خودش با این امکانات جدید قدرت یک رسانه را پیدا کرده است بنابراین حتی اگر مقاومت بکنند در برابر این باز شدن، مجبور به انفعال و عقب‌نشینی خواهند شد. آگاهی های اجتماعی بالا رفته، تعاملات اجتماعی به خصوص با استفاده از امکانات تبادل اطلاعات افزایش پیدا کرده و به وضوح می‌بینیم که تحمیل خواسته‌ها بر مردم دیگر عملا امکان‌پذیر نیست.

آقای دکتر بسیاری از مشکلاتی که الان مردم دارند از بحث ازدواج گرفته تا مسکن، بخشی از آن به عدم‌اشتغال برمی‌گردد. با توجه به اینکه کشور تحت تحریم های بین المللی هست و فضای اقتصادی کشور هم تقریبا می‌شود گفت دولتی است به نظر شما چه اقدامی می‌شود انجام داد که مردم این دغدغه را کمتر داشته باشند و این مشکلات کاهش پیدا کنند؟

به صورت کلی این موضوع هم مثل سایر موضوعات نیازمند یک اصلاحات اساسی در رویکردها و سیاست‌ها و در پرتو آن اتخاذ روش‌های علمی برای انجام اصلاحات است.

متاسفانه یکی از معضلات ما این است که سیاست‌گذاری‌های درستی در مدیریت منابع صورت نمی‌گیرد و منابع به درستی تخصیص پیدا نمی‌کند و به تبع آن تورم و بیکاری و … به وجود می‌آید.

راه‌حل بسیاری از مشکلات اقتصادی در حوزه سیاسی است، چه در حوزه‌ی سیاست خارجی و چه در حوزه‌ی سیاست داخلی. اینها یک مجموعه‌ی به هم پیوسته است و تا اصلاحات در این موضوعات صورت نگیرد نمی‌شود امیدوار بود که در حوزه‌های دیگر شاهد بهبود باشیم. اما به طور تفصیلی برنامه‌های خوبی هم تنظیم شده؛ به طور مثال یکی از آن اقداماتی که [در کشور] نادیده گرفته شده بحث آمایش سرزمین است، یعنی استفاده از پتانسیل‌ها و مزیتهای نسبی مناطق مختلف کشور اعم از مناطق مرزی و مرکزی و استفاده از ظرفیت‌های داخلی و تعاملات منطقه‌ای با کشورهای همسایه. از این طریق بخش قابل توجهی از مشکلات، از جمله مشکل اشتغال قابل رفع است. با این نگاهِ تمرکززدایی از سیاست‌ها و توزیع بهینه‌ی منابع در مناطق مختلف کشور می‌توان توفیقات زیادی به دست آورد.

یک مطالعاتی خود کارشناسان سازمان برنامه کرده‌اند برای برنامه هفتم، که حالا هر کاندیدایی بخواهد وارد عرصه بشود باید توجه ویژه‌ای به تدوین برنامه هفتم توسعه داشته باشد.. در خصوص آمایش سرزمین مطالعات بسیار خوبی است و با توجه به تجارب شاید چندین دهه، از دهه ۴۰ تاکنون تنظیم شده و راهکارهای خوبی برای ایجاد توازن در توسعه بخش‌های مختلف کشور ارائه شده که به نظرم می‌تواند برای گره‌گشایی از بخشی از مشکلات کشور مؤثر باشد.

آقای دکتر شما به آمایش سرزمینی اشاره فرمودید. خب در کشورمان تمرکز ثروت وجود دارد، آیا دولت می‌تواند تمرکززدایی بکند و این سیاست تا چه اندازه شدنی است؟

محمود صادقی: من معتقدم که به رغم محدودیت ها و موانعی که قوه مجریه دارد، اما در عین حال مقتدرترین قوه کماکان قوه‌ی مجریه است. من این دیدگاه را چندان قبول ندارم که دائما ما صحبت از موانع بکنیم . به نظرم یک دولت کارآمد بیش از صحبت از موانع باید صحبت از فرصت‌ها بکند.

فکر می‌کنم قوه مجریه با همه ی محدودیت ها اگر عزم و اراده ی جدی و برنامه ی جدی داشته باشد حتی می‌تواند سایر قوا را وادار به همراهی بکند.

یکی از خط‌مشی‌ها و رویکردهایی که من دارم – چون آن‌قدر کم تجربه نیستم که از موانع اطلاع نداشته باشم اما فکر می‌کنم با وجود همه‌ی محدودیت‌ها اگر قوه‌ی مجریه مجموعه‌ی عناصری که به کار می‌گیرد از توانایی، تعهد،سلامت و اعتقاد لازم و نیز از انسجام و هماهنگی لازم برخوردار باشند می‌توانند سایر بخش‌ها را تحت تأثیر قرار بدهند. حالا ما نمونه‌ی تجربه شده‌اش را در دوره اصلاحات داریم که با وجود همه ی محدودیت ها و موانع نسبت به ادوار دولت‌ها از جنبه‌های مختلفی که وجود دارد دارای بهترین شاخص‌هاست. ولی خب متأسفانه دولت فعلی جدا از موانع بیرونی سیاست‌های داخلیش زمینه سازی کرده برای اثر گذاری محدودیت ها و موانع. در مجلسی که من بودم و از نزدیک به خصوص درگیر ماجرا بودم عدم هماهنگی تیم اقتصادی دولت با یکدیگر، نداشتن یک سیاست اقتصادی منسجم و پیگیرانه، و همچنین فقدان عناصر با عزم و اراده و وجود عناصر ژله‌ای در خود دولت و سازمان برنامه و بسیاری از وزارتخانه‌ها و همچنین استانداری‌ها متأسفانه در کنار بقیه‌ی مسائل باعث تشدید ضعفها شده است.

هیئت دولت ۱۹ تا وزارتخانه دارد  ۳۱ استانداری دارد و بیش از ۴۵۰ فرمانداری دارد، تعداد زیادی سازمان های بزرگ در سطح ملی دارد مثل سازمان برنامه، سازمان اداری استخدامی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و از این قبیل.

اگر دولت برنامه جامع یکپارچه و همچنین مدیرانی با عزم جدی داشته باشد-به رغم همه محدودیت ها چون عوامل دیگر هم دخالت می‌کنند در امر گزینش نیرو ها- به نظرم  می تواند خیلی بیشتر از این فعال و کارآمد باشد و دچار انفعال نشود و اثرگذار باشد.

در مورد تعامل مجلس و دولت اگر دولت بعدی اصلاح‌طلب باشد به نظرتان تقابل بیشتر خواهد بود یا تعامل؟

این باز برمی‌گردد به سوال قبلی؛ یعنی اگر یک دولت با عزم و اراده شکل بگیرد می‌تواند بقیه قوا را وادار به تعامل بکند. نمونه‌اش را در دولت اصلاحات و مجلس پنجم داشتیم. مجلسی که اکثریتش اصولگرا بود، در عین حال روش‌هایی که دولت آقای خاتمی به کار برد آنها را به نوعی وادار به تعامل کرد. در اینجا هم البته حتما چالش جدی وجود دارد و بافت مجلس یازدهم هم با بافت مجلس پنجم متفاوت است یعنی حتی در مجلس پنجم اگر طیف اصولگرایان هم بودند طیف میانه و اصیل اصولگرایی بودند ولی اینها خب طیف غیر اصیل و تندروی اصولگرا هستند.

حتما دولت با مجلس چالش خواهد داشت اما من فکر می‌کنم با اتخاذ روش‌های مناسب و البته با رویکرد تعاملی از طرف خود دولت، دولت می‌تواند با این مجلس تعامل هم بکند و خود این مجلس در آرایی هم که داده می‌شود تقریبا یک رایی حدود ۸۰ تا ۱۰۰ نفره هم می‌بینیم تقریبا که در بعضی موارد خاص رای متفاوتی دارند، یعنی حتی یک فراکسیون هم می‌تواند در این مجلس برای تعامل با دولت آینده اگر اصلاح‌طلب باشد شکل بگیرد. ولی خیلی بستگی دارد به مهارتی که معاون پارلمانی، معاونین پارلمانی وزرا، خود رئیس جمهور و وزرا خواهند داشت. ضعف‌های دولت فعلی، نوع تعامل خیلی نادرستی بود که با مجلس داشت. به جای رویکردهای تعاملی بیشتر رویکرد باج‌دهی به مجلس داشته و در دوره‌ای هم که ما بودیم بیشتر این باج را به طیف تندرو داده و فکر می‌کند از طریق وادادگی می‌تواند تعامل بکند درحالی که هیچوقت موفق نبوده است.

با مشکلاتی که به وجود آمده با توجه به عدم تصویب FATF و بحران بورس و … که باعث ایجاد نارضایتی در مردم شده است، میزان مشارکت در این دوره را چگونه می‌بینید؟

خب مجموعه عواملی که شما به آن اشاره کردید و عوامل دیگری از جمله ناامیدی گسترده مردم از صندوق‌های رای، که در انتخابات ۹۸ هم دیده شد و به نظر می‌آید هیچ تغییر و اتفاق خاصی هم صورت نگرفته، من خیلی خوش‌بین نیستم به میزان مشارکت مردم. نظرسنجی هایی هم که در این زمینه صورت گرفته نرخ مشارکت را خیلی مثبت نشان نمی‌دهد . شاید در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۴۰ درصد ولی تلقی من این است که نرخ مشارکت ۳۰ درصد باشد مگر اینکه اتفاق ویژه ای در این یک ماه پیش رو بیفتد. مردم هم به دو عامل در این نظرسنجی ها توجه کردند برای تغییر تصمیم‌شان.

یعنی وقتی از کسانی که گفته‌اند شرکت نمی‌کنیم و یا مردد بودند پرسیده شده که در چه صورتی ممکن است تصمیم‌ به شرکت در انتخابات بگیرید، دوتا عامل را گفتند. یکی تغییر وضعیت اقتصادی و معیشتی و یکی هم اینکه ببینیم چه کاندیداهایی خواهند آمد.

بنابراین اگر در این دو عامل تغییری ایجاد بشود و کاندیداهایی که مقبولیت و محبوبیت و همچنین دارای برنامه‌ی امیدبخش باشند می‌توانند بخشی از مردم را متقاعد کنند و همچنین تصمیمات و تحولاتی که طی این مدت ممکن است اتفاق بیفتد و تاثیر ملموسی در بهبود اوضاع اقتصادی داشته باشد می‌تواند موثر باشد.

مثلا در بحث بورس، طبق آمار ۵۰ میلیون نفر کد بورسی دارند و کم و بیش سهامدار هستند البته خب بخش فعال‌ترش شاید کمتر از اینهاست و الان یکی از عوامل نارضایتی همین است. دولت می‌تواند با تصمیماتی یک مقداری امیدواری ایجاد کند و این التهاب بازار سرمایه را کاهش بدهد. یا در حوزه‌ی سیاست خارجی اگر پیشرفت ملموسی در مذاکرات اتفاق بیفتد چون تأثیر خیلی سریعی هم روی بازارهای مالی داخلی دارد این هم می‌تواند تعیین کننده باشد. در کنار آن باید دید شورای نگهبان می‌خواهد چه کار بکند. اگر تغییری در سیاست‌‌شان بدهند و چهره‌های با مقبولیت بیشتر حضور پیدا کنند با این عوامل می‌شود امیدوار بود که در این فضای سرد انتخاباتی یک مقداری تغییراتی ایجاد بشود.

آقای دکتر در مورد عامل دوم که فرمودید خیلی مهم است که چه کسی کاندیدا بشود، سوالم این است که چقدر احتمال می‌دهید که باز هم جریان اصلاح‌طلبی مثل سال ۹۶ از یک کاندیدای نیابتی حمایت کند؟

محمود صادقی: خب من گفتم مهم است نگفتم خیلی مهم است. حقیقتا مردم خیلی هم مهم نمی‌دانند. به هر حال گفته می‌شود اگر خود آقای خاتمی هم بیاید خیلی از مردم ممکن است انگیزه پیدا نکنند، به دلیل اینکه ناامید شده‌اند از تاثیرگذاری بر تصمیمات در بهبود اوضاع. ولی می‌تواند عامل مهمی باشد.

حالا آن بحثی که اشاره میکنید[ائتلاف] ، جبهه اصلاحات ایران و پیش از آن شورای هماهنگی جبهه اصلاح‌طلبان که زمینه سازی کردند برای شکل‌گیری جبهه اصلاحات، بارها اعلام کردند به عنوان یک خط‌مشی مورد وفاق همه‌ی احزاب و اشخاصی که هستند بحث تکیه بر معرفی کاندیدای واحد اصلاح‌طلب. این سیاستی است که اعلام شده و من هم بعید می‌دانم که اکثریت قاطع اعضای جبهه اصلاحات ایران بخواهند از این سیاست عدول کنند. بعید می‌دانم این سیاست ائتلافی را که برخلاف خط‌مشی اعلامی هست اتخاذ بکنند.

در پایان اگر نکته‌ی دیگری هست دارید بفرمایید.

محمود صادقی: نکته‌ای که هست بر می‌گردد به نیروهای داخلی جبهه اصلاحات، و توصیه به پرهیز از تشتت و بازی کردن در میدان‌هایی که ممکن است رقیب برای اصلاح‌طلبان تنظیم بکند خیلی مهم است، سطح هوشیاری باید خیلی بالا باشد. بنابراین اتفاقاتی که می‌افتد باید خیلی مراقب بود که تصمیمات غلطی گرفته نشود. ما تجربه انتخابات گذشته از جمله ۸۴ را پشت سر داریم. باز دوباره یک‌وقت شبیه ۸۴ یا ورژنهای جدیدش گرفتار آنها نباید بشویم. البته الان در جبهه اصلاحات یک انسجام حداکثری صورت گرفته اما در عین حال تفاوتهای جزیی در بعضی از اعضای جبهه اصلاحات وجود دارد. که ما در سال ۹۸ هم دیدیم بعد از اینکه شورای سیاست‌گذاری نتوانست برای ارائه لیست به جمع‌بندی برسد، بعضی از احزاب تصمیم به ارائه‌ی لیست گرفتند. اگرچه آن تصمیم‌شان معارض با تصمیم شورای سیاستگذاری نبود، چون شورای سیاستگزاری اعلام کرده بود که احزاب آزاد هستند اینکار را بکنند. اما خب آن دوستان آن کار را کردند و تجربه کردند و پاسخ نگرفتند. من این نکته را می‌خواهم بگویم که در این دوره باید سعی کرد که تصمیمات اجماعی باشد و حالا احزابی که آمدند در این نهاد اجماع‌ساز کنار هم قرار گرفته‌اند وقتی نتوانستند در مورد کاندیدای اجماعی نظر خودشان را اعمال بکنند باید دوباره ساز جداگانه نزنند. من به مجموعه‌ی خودمان این هشدار را می‌دهم و الان هم ما یک بررسی داشتیم در انجمن و رسمی کردن کاندیداتوری از این جهت تا حالا هم احتیاط کردیم که به گونه‌ای نباشد که حالت تک‌روانه‌ای داشته باشد که به این انسجام آسیب بزند. امیدواریم که در آینده هم به همین ترتیب باشد و انتخابات خرداد ۱۴۰۰ آزمون سربلندی برای مردم‌مان و جبهه اصلاحات باشد.

به نقل از: عصر شهرکرد