«اکراین، نه تحقیر شد و نه تسلیم!»
حسن دادخواه (عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها)
تحلیل سیاسی نیازمند در اختیار داشتن و آگاهی بر گسترده‌ای از رویدادهای سیاسی است تا تحلیل‌کننده، به کمک پیوند زدن میان همه رویدادهای مرتبط با یکدیگر بتواند علت و نتیجه موضع گیری‌های طرف‌ها را دریافت کند و به پیش‌بینی موقت و احتمالی دست بزند. با این وجود، نقاط و نکات برجسته از لابلای سخنان و رویدادها را به بهانه نداشتن آگاهی کافی و بسنده از مجموعه‌ای از رویدادهای مرتبط، نمی‌توان نادیده گرفت و از آن گذشت…
داستان اکراین، به عنوان بخشی جدا شده از شوروی سابق که به همراه چند کشور دیگر، پس از فروپاشی شوروی، از آن جدا شده و به استقلال رسیدند و مرحله جدیدی از تاریخ خود را آغاز کردند، قابل بررسی است. روسیه، با هدف اشغال و ضمیمه کردن استان‌های شرقی اکراین به عنوان سپری در برابر نفوذ ناتو و به رغم آنکه تصور می‌کرد در یک حمله ویژه و در کوتاه مدت می‌تواند بخش‌های زیادی را به اشغال همیشگی خود دراورد، حمله خود را شروع کرد.
ایستادگی و مقاومت اکراین به کمک پشتیبانی‌های آمریکا و اروپا، مانع از رسیدن زودهنگام روسیه به اهداف خود شد و از این رو، نبرد نابرابر میان این دو کشور به سومین سال خود وارد شد. در این مدت، ضمن ادامه اشغال استان مرزی اکراین از سوی روسیه، حملات موشکی آن موجب تخریب و ویرانی زیرساخت های اکراین و بی‌خانمان شدن دهها هزار نفر از اهالی شهرهای در تیررس جنگ قرار گرفت. روسیه نیز از رهگذر تحریم های آمریکا و اروپا و ادامه جنگ، دچار صدمات اقتصادی و سیاسی فراوان شده است.
با روی کار آمدن ترامپ، موضع دولت آمریکا، پایان دادن به جنگ با راضی کردن روسیه در تصاحب شدن استان‌های اشغال شده و راضی شدن اکراین با اعطای کمک‌ها برای بازسازی و در همان حال، استفاده از معادن ارزشمند اکراین در قبال کمک‌های گذشته و آینده به آن است.
مقامات اکراینی و زلنسکی رئیس‌جمهور آن نیز به روشنی می‌دانند در نبودن پشتیبانی تسلیحاتی و مالی آمریکا توان ایستادگی بلند مدت در برابر ارتش روسیه را نخواهد داشت از این رو، وجود یک اکراین مستقل از روسیه و آباد، در برابرِ چشم‌پوشی از بخشی از خاک خود را تضمین شده و تنها راه موجود می‌داند. در هر حال، در شرایط جدید و با توجه به مجموعه وضعیت داخلی خود چه بسا در روزهای آینده مذاکرات صلح و پایان جنگ و سازو کارهای آن شروع و قراردادهای لازم به امضای دو طرف یا سه طرف برسد.
انتشار صحنه‌هایی از گفت و گوی ترامپ و وزیر خارجه‌اش با زلنسکی که منجر به بالا گرفتن صدا و رفتارهای غیرمتعارف از سوی میزبان و واکنش مهمان یعنی زلنسکی، بالاخره منجر به بیرون آمدن یا اخراج کردن او از کاخ سفید شد.
این رفتار غیر متعارف، در داخل ایران و در میان مقامات دولتی ایران به منزله تحقیر و سپس تسلیم زلنسکی تلقی شد که از روز اول، بنای ایستادگی خود را بر کمک‌های آمریکا گذاشته بود و در گفت و گوی اخیر با ترامپ نیز دست خالی کاخ سفید را ترک نمود یا به بیرون از کاخ راهنمایی شد. مقامات دولتی ایران، خواستند این به اصطلاح تحقیر و تسلیم بعدی اکراین را به خودداری ایران از گفت و گو با دولت آمریکا گره بزنند و آن را دلیلی روشن از بدعهدی آمریکا به ملت ایران بفروشند!
اشتباه کارگزاران دولت ایران در موضع‌گیری خود، نادیده انگاشتن تفاوت تلقی‌ها و نوع پیش فرض‌های سنتی دیپلماسی ایران با دیپلماسی حرفه‌ای و متداول در جهان و از جمله در اکراین است!
موضع اکراین در حین جنگ و پس از آن را می‌توان در ترازوی عقل و خرد در زمان جنگ و صلح به شرح زیر تشریح کرد و روشن است که از دل آن موضع غیرعقلایی و نادرست ایران در برابر آمریکا را نمی‌توان توجیه نمود:
۱ـ کمک گرفتن یک کشور ضعیف از دیگر کشورها با هدف ایستادگی در برابر یک ارتش بزرگ و مجهز، به هیچ عنوان به معنای برده شدن و تکیه کردن ناموجه به دیگران نیست.
۲ـ رفتن زلنسکی به کاخ سفید و مذاکره مستقیم و برابر با دو مقام ارشد دولت آمریکا از جمله با ترامپ، نشانه شجاعت او و نترسیدن از میز مذاکره مستقیم با قوی‌ترین اقتصاد و ارتش دنیاست.
۳- موضع گیری کلامی و کوتاه نیامدن زلنسکی در دل کاخ سفید و در کنار عصبانیت میزبان، نشانه‌ای دیگر از شجاعت او و تعهد وی به ملت و مردم و استقلال کشورش می‌باشد.
۴- ارتباط دوباره او با دولت آمریکا و حفظ ارتباط، با کلام و گفتار نرم پس از یک مناقشه کلامی با هدف حفظ منافع ملی و جلوگیری از ادامه جنگ و تخریب بیشتر زیرساخت‌های اکراین و فقیر شدن و دربدری جمعیت زیاد از مردم کشور، ستودنی و مطابق با عزت و حکمت و تدبیر عقلایی و به دور از احساسات و توهمات است.
به سخن دیگر، تحقیر لحظه‌ای و تسلیم به معنای بردگی در عرف دیپلماسی حرفه‌ای جایی ندارد. همه کشورها در راستای مصالح ملی مقطعی و همیشگی خود، به شرایط و واقعیات نگاه می‌کنند و سعی می‌کنند که بهترین تصمیم و کم زیان‌ترین موضع را اتخاذ نمایند، موضعی که با تغییر شرایط میدان واقعیت، تغییر می‌کند!
انتهای پیام/
