تحلیلسیاسی

نمی‌توان از دین، انتظار سیستم و نوع حکومت داشت

علی‌محمد حاضری: امروز به شجاعتی از جنس شجاعت امام در پذیرش قطعنامه ۵۹۸ لازم داریم/

انتظار داریم تلاش‌ها از طرف جنابعالی در رفع حصر و رهایی زندانیان سیاسی با صراحت بیشتری دنبال شود/

داوود سلیمانی: به این نتیجه رسیده‌ایم که خروجی تئوری ولایت‌فقیه بعد از ۴۶ سال، خروجی‌ای است که ما را در سنجش با شاخص‌ها در تمامی زمینه‌های مادی و معنوی به عقب رانده است/

نمی‌توان از دین، انتظار سیستم و نوع حکومت داشت/

تبادل‌نظر با حاج سید حسن خمینی پیرامون مسائل اساسی کشور در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در دیدار اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها 

مدرسین پرس؛ مریم احمدی گیوی (عضو انجمن اسلامی مدرسین): در آستانه دهه فجر تعدادی از اعضای انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها  به نقد و بررسی و ارائه راهبرد برای مسائل کشور پرداختند. در ابتدای این دیدار دکتر محمود صادقی دبیر کل انجمن اسلامی مدرسین ضمن تبریک ایام دهه فجر و گرامیداشت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی با توجه به افزایش حساسیت و مطالبه افکار عمومی در موضوع حصر، بر ضرورت پیگیری و رایزنی با نزدیکان مقام رهبری برای رفع حصر از سوی سید حسن خمینی تأکید کرد.

در ادامه دکتر علی‌محمد حاضری عضو هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس و  قائم‌‌مقام انجمن مدرسین،  انتظارات پیروان خط امام از میراث دار امام را به شرح زیر مطرح کرد.

۱- امروز به شجاعتی از جنس شجاعت امام در پذیرش قطعنامه ۵۹۸ لازم داریم. به گمان من در اقدامات شجاعانه امام، پذیرش قطعنامه از همه شجاعانه‌تراست. اگر در آن ایام کسانی چون مرحوم هاشمی رفسنجانی و جناب آقای میرحسین موسوی در گزارش صادقانه واقعیت‌ها به امام در این تصمیم‌گیری نقش مهم داشتند امروز هم کسانی باید این نقش را بازی کنند و یکی از آن افراد حضرت‌عالی هستید. ما انتظار داریم شما به‌عنوان میراث‌دار شجاعت امام، نقش خود در انعکاس واقعیات و ضرورت تغییر شیوه‌های حکمرانی به‌ویژه سیاست خارجی و منطقه‌ای را ایفا نمایید.

۲- انتظار دیگر ما آن است که همچنان که جناب‌عالی و بعض دیگر از فقیهان پیرو مشرب امام در فهم عنصر زمان و مکان در اجتهاد، به تقدم شیوه حکمرانی بر صلاحیت شخص حاکم به‌عنوان نظام مطلوب حکمرانی در عصر حاضر اشاراتی راهگشا دارید این ایده‌های بن‌بست‌شکن با صراحت و شجاعت بیشتر مطرح شود تا روند حکمرانی کشور بتواند مسیر مناسب را در مواجهه با مشکلات پیدا کند و دوران گذار با سرمایه تئوریک و به‌روز شده‌ای از شکل و ساختار حکومت مبتنی بر میراث فرهنگ تاریخی و متأثر از تجارب ارزنده بشری مواجه گردد.

۳- در کنار اصلاح سیاست خارجی و منطقه‌ای و به‌عنوان شرط مقوم آن، تقویت انسجام ملی و بهبود مناسبات مردم و حاکمیت که در شعار و موضع وفاق جناب دکتر پزشکیان با جلوه‌هایی از آن مواجه هستیم، باید فراگیر و گسترده شود و یکی از مصادیق عینی آن، پایان یافتن حصر ظالمانه محصورین بزرگوار و آزادی دیگر زندانیان سیاسی مسالمت‌جو و خشونت‌پرهیز است، با آنکه کمابیش از تلاش‌های قابل‌تقدیر شما در رفع حصر و رهایی زندانیان سیاسی آگاهیم اما انتظار داریم این تلاش‌ها با صراحت بیشتری دنبال شود تا انشالله نتیجه آن را به‌زودی شاهد باشیم.

دکتر بهشتی سرشت عضو شورای مرکزی در آستانه پیروزی انقلاب به اعلامیه سه امضای داریوش فروهر، شاپور بختیار و کریم سنجابی در نامه سرگشاده به شاه اشاره کرد که در دانشگاه‌ها پخش شد. او متعلقین به انقلاب و نظام را طیف وسیعی دانست و پیاده کردن برخی از شخصیت‌های نظام مانند دکتر ظریف را خیلی خطرناک  قلمداد کرد که موجب سلب اعتماد به چهره‌های دلسوز  و خدوم نظام می‌شود.

داوود سلیمانی  رئیس دفتر سیاسی انجمن نفر بعدی بود که سید حسن خمینی را این‌گونه خطاب قرارداد: نمی‌دانم واقعاً پیروزی انقلاب را باید تبریک گفت یا نه. خب شما مسئولیتی در حوزه اجرا ندارید،  بنابراین بخشی از مسائل از دست شما خارج است. ولی در حوزه‌هایی فراتر دارای نقش مؤثری در چشم‌انداز و آینده ج.ا. هستید. اما به این نتیجه رسیده‌ایم که خروجی تئوری ولایت‌فقیه بعد از ۴۶ سال، خروجی‌ای است که ما را در سنجش با شاخص‌ها در تمامی زمینه‌های مادی و معنوی به عقب رانده است. پیمایش‌های علمی و وزارت ارشاد هم مؤید این مسئله است که وارد مصادیق اگر بشویم بحث درازدامنی است. ظاهراً نمی‌توان از دین انتظار سیستم و نوع حکومت داشت. شکل حکومت به‌طورقطع و یقین نه یک امر دینی بلکه عرفی و به تعبیر امروز سکولار است. هنر مسلمانان این باید باشد که خود عامل به دین باشند و آن را در قوانین و حقوق مدنی به شکل دموکراتیک تجلی دهند.

امروز در بین اکثریت مردم ایران و بلکه سایر شیعیان جهان تئوری ولایت فقیه طرفدار نداشته و نخ‌نما شده است. الان باید با ارزیابی علل و عوامل کشیده شدن تئوری ولایت فقیه به‌نوعی حکومت فردی بیشتر سخن گفت. حتی اگر قائل به ولایت فقیه باشیم باید بیندیشیم که چه حفره‌ها و خلأهایی در این تئوری بوده و هست که چنین نتایج اسفباری به بار آورده است. و این رسالت در درجه اول به دوش شما از بیت مرحوم امام است.

کبری روشنفکر عضو شورای مرکزی انجمن مدرسین ضمن اشاره به ظرفیت ایجادشده در کشور و افزایش امید با انتخاب دکتر پزشکیان به‌عنوان رئیس‌جمهور، این امر را حاصل مشارکت فعال اصلاح‌طلبان و نسل انقلاب دانستند. وی اظهار داشت اهمیت این فرصت در جبران کم‌کاری‌ها و سو مدیریت است که تحقق آرمان‌های انقلاب اسلامی را امکان‌پذیر جلوه می‌دهد. این مدرس دانشگاه با اشاره مختصر به مشکلات پیش روی کشور در حوزه‌های مختلف ازجمله محیط‌زیست و موضوع سلامت در ابعاد مختلف، خاطرنشان کرد که در این مسیر توقعات جامعه برای مشاهده ملموس تغییرات مثبت در عرصه‌های مختلف سیاسی اجتماعی فرهنگی و اقتصادی درنگ را برنمی‌تابد. این استاد دانشگاه و کنشگر حوزه زنان و خانواده همچنین لزوم استفاده از بانوان متخصص در پست‌های ارشد مدیریتی باهدف جامه عمل پوشیدن به شعارهای انتخاباتی را تأکید کرده و با توجه به تأکید رهبر کبیر انقلاب مبنی بر مشارکت زنان در مقدرات کشور، هرگونه نگاه دیگر را مخالف آرمان‌های انقلاب دانست.

دکتر  علیرضا فارسی عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی از منظر اقتصادی به بیان مسائل کشور ورود کرد. به‌زعم وی وضعیت فعلی کشور نیاز به توجه جدی دارد، بعد از اتفاقات متعدد اجتماعی و شکاف‌های اجتماعی ایجادشده  ازجمله ، دی‌ماه۱۳۹۶، آبان ۱۳۹۸، مهرماه ۱۴۰۱ ازیک‌طرف و شرایط اقتصادی فعلی و وجود نا ترازی‌ها از طرف دیگر(برآورد بیش از هزار میلیارد دلار) اهمیت موضوع را بیشتر می‌کند. سؤال این است که در یک فضای تجاری بسته بدون مبادلات و سرمایه‌گذاری، این مبلغ چگونه باید تأمین شود؟ این عضو انجمن مدرسین با اشاره به فاجعه آتش‌سوزی در کالیفرنیا گفت:  در امریکا بعد از آتش‌سوزی اخیر که  ۳۰۰ میلیارد دلار برآورد می‌شود، تنها عربستان دو برابر این مبلغ را سرمایه‌گذاری می‌کند.

اگر مشابه این اتفاق در ایران رقم بخورد چه خواهد شد؟ اگرچه حتماً برای حل موضوعات کلان اقتصادی نیاز به حل مسئله سیاست خارجی  و ورود سرمایه‌گذاران است تا از این طریق خون تازه‌ای به اقتصاد کشور تزریق شود، اما باید در نظر داشت که سیاست خارجی امتداد سیاست داخلی است. اگر هم‌صدایی، همدلی و هم‌افزایی و اراده جمعی در داخل صورت نگیرد هر اقدام یا مذاکره‌ای قطعاً در بلندمدت نتیجه مناسبی نخواهد داشت. برای برون‌رفت از این موضوعات دو شعار اصلی دولت یعنی وفاق و بهره‌مندی از بدنه کارشناسی می‌توانست راهگشا باشد اما هردو شعار مسیر دیگری را طی می‌کند، اگر قرار بود که به وفاق توجه واقعی شود باید به ۵۰ درصد که رأی نداده‌اند و حدود ۲۰ درصد هم که رأی سلبی داده‌اند باید توجه شود، نه صرفا معامله سیاسی با گروه‌های همیشه درصحنه سیاست صورت گیرد.

رویکرد فعلی، کارشناسان و بهترین جوان‌های کشور را نادیده گرفته که درنتیجه نه وفاقی شکل می‌گیرد و نه سیاست داخلی درست می‌شود و نه در سیاست خارجی می‌توان موفق بود. نتیجه سیکل معیوبی می‌شود که بعضاً با یک اقدام موقت امیدی تزریق‌شده و بعد از مدتی، اعتماد اجتماعی کاهش پیدا می‌کند. لازم به ذکر است درصورتی‌که قرار به مذاکره باشد نیاز است مستقیماً و صراحتاً موضوع از طریق رهبری تائید یا رد شود. در غیر این صورت تفسیرها و حدس و گمان‌ها کشور را دچار چنددستگی و آشفتگی می‌کند که حاصل آن می‌تواند عواقب روانی و اجتماعی نامطلوب در جامعه باشد.

مریم احمدی گیوی دیگر عضو انجمن اسلامی مدرسین بود که از زاویه اجتماعی به ارائه بحث پرداخت. وی شکاف‌های اجتماعی در دهه‌های قبل را محدود و در وضعیت فعلی بسیار وسیع دانست که در چند سطح خود را نشان می‌دهد که مهم‌ترین آن را می‌توان شکاف دولت- ملت دانست. شکاف تاریخی در داخل نهاد حکومت نیز هست که شامل دولتمردان و بزرگان دهه ۶۰ و دهه‌های بعدی و حتی بین رهبری فقید و رهبری فعلی انقلاب می‌نماید. عضو هیئت‌علمی جهاد دانشگاهی نسل‌های جامعه ایرانی را به دو دسته تقسیم کرد. نسل‌های قدیم که تجربه و حافظه تاریخی انقلاب، امام، جنگ و دین اعتقادی و عملی را دارند که البته در این نسل‌ها، بسیارند که از جمهوری اسلامی گذر کردند و عده‌ بسیاری نیز همچنان دل در گروی جمهوری اسلامی دارند ولی توجیهی برای ناکارآمدی حکومت ندارند.

وی  یکی از بحران‌های حکمرانی فعلی را نسل جدید  دانست که نه‌تنها حافظه تاریخی‌ای از انقلاب و رویدادهای تاریخی آن ندارند، بلکه با بحران هویت در چند نوع هویت دینی، ملی و انقلابی مواجه هستند و حکومت نیز با سرمایه اجتماعی و اعتماد و رضایت عمومی از دست‌رفته، مواجهه درست با این نسل را نمی‌داند یا نمی‌تواند. این پژوهشگر اجتماعی یکی از ابهامات و  پرسش‌های بخشی از افکار عمومی را در بیش از دو دهه گذشته انفعال نسبی سید حسن خمینی در نقاط عطف تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران دانست که مردم انتظار بیشتری از ایشان در جهت کنشگری سیاسی در دفاع از حقوق تضییع‌شده خود داشته‌اند. وی در پایان خواستار ایفای نقش پررنگ و کنشگری مؤثر میراث‌دار امام  در اصلاح نگاه حکومت در نزدیکی به مردم شد.

فرهاد درویشی از منظر برای ایران چه باید کرد به ارائه تحلیل خود پرداخت. به گمان وی به مسائل کشور از سه سطح می‌توان ورود کرد؛ انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی و ایران. ما باید نگران ایران باشیم. در توصیف وضع موجود همگی اجماع داریم و برای برون‌رفت از بحران‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و …. محدودیت‌های زیادی پیش روی ماست عضو هیئت‌علمی دانشگاه بین‌المللی قزوین به بیان راهبردی برای چه می‌توان کرد پرداخت. وی مهم‌ترین بازیگران عرصه سیاسی را مردم و نخبگان دانست که باید بتوان آنها را متقاعد کرد به اصلاح. و البته به توافق با بخش‌هایی از حاکمیت رسید که ادامه وضع موجود نه درست است نه ممکن و راهکار در تغییرات ساختاری و عملکردی در چارچوب‌های مختلف است. عضو شورای مرکزی انجمن مدرسین دست‌به‌دست دادن میانه‌روهای حاکمیت و مخالفان آن و به حاشیه راندن تندروهای هردو طیف را لازمه تحقق تغییرات مثبت حکمرانی دانست. پروژه  توافقی که باید به پروسه تبدیل شود و البته برای همراهی مرم با تغییرات حکمرانی باید شرایط زیست اقتصادی مردم را بهبود بخشید.

پس از استماع نقطه نظرات مختلف اعضای انجمن، سید حسن خمینی در چند محور به ارائه مباحث خود پرداخت. محور اول وی مصداق مردم بود. وی  مردم منتسب به مذهبی‌سنتی‌ها و متعلق به جریانات مذهبی را که ۱۳ میلیون رأی به کاندید اصولگرایی دادند را نیز مشمول مردمی دانست که اصلاح‌طلبان دم از آن می‌زنند و تشییع‌جنازه‌های بزرگ بعد از فوت مرحوم رئیسی را شاهد این مدعای خود  ذکر کرد. وی بزرگ‌ترین کار امام خمینی را نه ۱۲ بهمن  و نه ۲۲ بهمن که جنبه نه به رژیم شاهنشاهی داشت، بلکه انتخابات ۱۲ فروردین دانست که رأی آری  ۹۸ درصد مردم به  جمهوری اسلامی  بود.

سید حسن خمینی، سه معنا را بر اصلاح‌طلبی مترتب دانست:

روش اصلاح‌طلبی که هر تغییری یا از صندوق‌های رأی حاصل شود یا از مقاومت مدنی مردم. معنای دیگر ایدئولوژی اصلاح‌طلبی است که بیشتر مبتنی است بر جنبه‌های سلبی که در حکومت تحجر نباشد، نظامیان نباشند، ولی در جنبه‌های ایجابی یعنی چگونه باید باشدها خلأ دارند. وی انجمن مدرسین را مورد پرسش قرار داد که شما از حیث ایجابی نسبت به مسائل مختلف جامعه چه دیدگاه‌هایی دارید؟ از نظام اقتصادی ( از جریانات لیبرال تا سوسیالیست) گرفته تا در مسائل فرهنگی و .. نسبت ما با شریعتی، با زنان، با اهل سنت و .. چیست.

وی ملاک تکیه بر اکثریت را از آفات تفکرات اصلاح‌طلبی دانست چراکه اکثریت ملاک اطاعت است نه صحت در صورتی که بسیاری از مصلحان جامعه در مقابل اکثریت ایستاده‌اند.  در  مورد سیاست خارجی چه مواضعی دارید؟ در مقابل یمن، حماس، لبنان و .. چه باید کرد؟ در رابطه با آمریکا که بحث جدی است باید چه کرد؟ باید چه بدهیم و چه بگیریم؟ آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها چگونه باید اداره شوند؟ ایجابی‌ها سی سال است که محل مناقشه اصلاح‌طلبان بوده و در موضوعات باهم اشتراک نظر نداشته و ندارند.

سد حسن خمینی در ادامه بحث خود به آسیب شناخته‌شدن الگوریتم‌های رفتاری جمهوری اسلامی پرداخت که رفتارهای آن را برای دشمنان قابل پیش‌بینی می‌کند. وی یکی از ویژگی‌های امام خمینی را مشکل الگوها دانست که در شرایط مشابه کارهای غیرمشابه می‌کرد مانند الگوهای پایان جنگ، عزل آقای منتظری، هجرت از عراق به پاریس و در جریان مبارزات انقلابی آمدن به ایران از پاریس.

یادگار حضرت امام در ادامه، موج‌سواری و هیچان‌زدگی و جوان‌زدگی از آسیب‌های جدی فعالیت‌های سیاسی دانست که پایانی جز شکست ندارد. و در پایان توصیه‌هایی را به انجمن کرد: مراقب باشید روی موج سوار نشوید. خیلی از موج‌های کامنتیT هیجانات جوانانه است. اکثریت ملاک اطاعت و پذیرشند نه صحت، به عقاید هم احترام بگذاریم شما حق دارید عقیده‌تان را بگویید و منهم حق دارم عقیده خودم را داشته باشم.

در پایان دیدار با حاج سید حسن خمینی، تعدادی از اعضای انجمن از منزل و حسیینه امام خمینی نیز بازدید کردند.

انتهای پیام/

خبرهای مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا