آیا جنگ از سر گرفته می‌شود؟
مراد کاویانی (عضو هیات علمی گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی)
گزاره معروفی در حوزه ژئواستراتژی وجود دارد: «آنچه که حاکمان دو کشور در آغاز جنگ به عنوان دلیل مطرح می‌کنند بهانه است و ریشه های جنگ را باید دهه‌ها پیش‌تر پی گرفت». متاثر از مداخله قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دهههاست که خاورمیانه کانون کشمکش و کشاکش بازیگران و کنشگران بسیار با منافع و انگاره‌های ناهمسو و معارض است.
طی این بازه زمانی، ادراک محیطی حاکم بر ذهنیت بسیاری از کارگزاران و رهبران سیاسی از ژئوپلیتیک سنتی در قالب تقویت رویکردهای نظامی محور، تقدم امنیت بر توسعه، هماوردی های نظامی- امنیتی پرهزینه و قلمروگستری ژئوپلیتیک متاثر بوده و بر کشورهای منطقه هزینه های کلان و فزاینده ای امنیتی و نظامی بار کرده و منطقه را به معنای واقعی کلمه درگیر معمای امنیت و ناامنی کرده است.
از این رو، ساده انگاری است که دلایل تهاجم اسرائیل به ایران را به صرف تصویب قطعنامه شورای حکام علیه کشورمان، واکنش ایران به قطعنامه در قالب راه‌اندازی مرکز جدید غنی‌سازی در فردو، مصاحبه ترامپ با نیویورک پست و.. فروکاست که تنها چند روز پیش از این تهاجم مطرح شدند.
اساسا موقعیت ژئوپلیتیک رژیم صهیونیستی به گونه ای است که در برابر هر گونه تهدید خارجی به شدت شکننده و آسیب پذیر است. هراس از تهدید بقا در برابر تهدیدات پیرامونی، تامین امنیت و بقا این رژیم را بر همه حوزه‌های داخلی و خارجی اش تقدم و اولویت بخشیده است. این رویکرد باعث شده است که بخش کلانی از راهبردها و چاره جویی های خود را به مسائل امنیتی و اطلاعاتی اختصاص بدهد. بر بنیاد چنین رویکردی، این رژیم تهدیدهای امنیتی خود را در حوزه نظامی و برنامه‌های جنگ افزار هسته‌ای یافته و سیاست‌های امنیتی‌اش را بر محور مقابله با این تهدیدها و حفظ برتری نظامی و اطلاعاتی در منطقه تنظیم کرده است. در چندین دهه گذشته مسئله امنیت و بقا در قالب ژئوپلیتیکی شکننده این رژیم را به در پیش گرفتن راهبرد جنگ پیش دستانه در مواجهه با تهدیدهای وجودی برخاسته از بازیگران و کنشگران ناهمسوی منطقه ای برانگیخته است.
در این میان، دست کم در چهار طی ده گذشته رویکرد سیاسی و عملی ج.ا در منطقه بر نابودی این رژیم استوار بوده که در این باره نیز هزینه های کلانی به ویژه در قالب محور مقاومت پرداخته است. بر بنیاد رهنامه ای امنیتی اسرائیل (دکترین امنیتی رژیم صهیونیستی) که ذکر آن رفت، برنامه هسته ای صلح آمیز ایران، پایگاه‌های موشکی (به ویژه بالستیک) و سامانه‌های پدافندی و حتی تضعیف و تغییر نظام ج.ا.، مسائل امنیتی اسرائیل هستند و از منظر این رژیم حمله به ایران موضوعیت و قدمت می یابد. از این رو، مباحثی که در هفته پیش از تهاجم به ایران مطرح شد بهانه و دستاویزی بیش برای اقدامی غیرقانونی نبودند.
در نخستین ساعات اولیه جمعه ۲۳ تیر ماه، اسرائیل حمله‌ای پیش‌دستانه و گسترده علیه کشورمان آغاز کرد که اهداف راهبردی آن عمدتاً تخریب تأسیسات هسته‌ای کلیدی (نطنز، فردو، اصفهان و دیگر سایت‌ها)، حذف (به شهادت رساندن) مقامات ارشد نظامی و دانشمندان هسته‌ای، نابودی سامانه‌های پدافند هوایی و موشکی، کاهش توان موشکی و نظامی ایران، جلوگیری از دستیابی کشورمات به سلاح هسته‌ای، ایجاد اختلال در برنامه‌های تسلیحاتی ایران بودند. بر بنیاد برآوردها در قالب این تهاجم ۱۲ روزه ۹۳۵ تن در ایران به شهادت رسیدند. هر چند این جنگ تحمیلی ۱۲ روزه خسارات انسانی و مادی جدی برای ایران در پی داشت اما کارشناسان بسیاری باور دارند حملات اسرائیل نتوانسته توسعه برنامه هسته‌ای ایران را به طور کامل متوقف یا نابود کند و ایران با انتقال برنامه به جا‌های امن‌تر و افزایش پنهان‌کاری، بر آن است که این عقب‌ماندگی را جبران کند.
جنگ ۱۲ روزه که با تهاجم رژیم اشغالگر آغاز شد وبا واکنش جدی ایران همراه شد خسارات مالی هنگفتی به این رژیم وارد کرد که افزون بر تلفات انسانی و به زیرساخت‌های مهم اقتصادی و علمی این رژیم را به شدت آسیب زد.
ظواهر امر گویای آن است اسرائیل در پیگیری اهداف اش موفقیت نداشته و در عین حال متحمل خسارات کلانی نیز شده است. پرسش این جاست که آتش بس که نه، ترک مخاصمه موجود چقدر تداوم دارد؟ واقعیت آن است که اساسا ج.ا به طرف میانجی و طرف آتش بس یعنی ایالات متحده و رژیم صهیونیستی اعتماد ندارد، کشوری به نام اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد و هیچ توافق سیاسی و امنیتی با این رژیم امضا نکرده است، اسرائیل اساسا به هیچ یک از اهداف راهبردی اش نرسیده است، بر بنیاد برخی گزارش ها طی همین چند روز که از آتش بس گذشته رژیم همچنان آشکار و پنهان در ایران مشغول اقدامات خرابکارانه است.
در چنین فضایی از بی اعتمادی و اقدامات تحریک‌آمیز، ترک مخاصمه موجود که حتی آتش بس هم نیست به شدت لرزان است و احتمال بر هم زدن وضعیت موجود در قالب آتش زیرخاکستر و بردن منطقه به سمت تنش و درگیری فراگیرتر به منظور پیگیری اهداف راهبردی-امنیتی توسط رژیم صهیونیستی بالاست.
انتهای پیام/
