از چهارشیر چمران تا پنجشیر احمدشاه مسعود
ابراهیم حاجی دولو (مدرس دانشگاه و عضو انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه شهید چمران اهواز)
دره پنجشیر در شمال افغانستان برای کسانی که با تاریخ افغانستان آشنایی دارند نماد قدرت، شجاعت و مقاومت مردم افغانستان در مقابل نیروهای خارجی و تجاوزگر است. فرمانده و قهرمان بلامنازع دره پنجشیر احمدشاه مسعود افسانهای است که به کمک مجاهدین وفادار و جان برکف حدود ۱۰سال در برابر تجاوز ارتش کمونیستی شوروی مقاومت جانانه کرد و تلفات سنگین به آن ارتش قوی وارد آورد، طوری که ارتش شوروی سابق که توانسته بود آلمان هیتلری را شکست دهد، در مقابل احمدشاه مسعود کوتاه آمد و درخواست توافقنامه آتشبس کرد تا از گزند حملات مجاهدین وی درامان بماند.
در دوره حکومت ۵ساله طالبان نیز تنها منطقهای که بهدست آنان نیفتاد دره پنجشیر بود که علیرغم کینه و نفرت طالبان به شخص ایشان و حملات متعدد به این منطقه، نتوانستند توفیقی را بهدست آورند.
میدان(فلکه) چهارشیر اهواز در ایران هم برای کسانی که در جنگ ایران و عراق درگیر بودند نام آشنایی است. میدان ورودی اصلی شهر اهواز از طرف شمال و شرق که در دوران دفاع مقدس، رزمندگان و بسیجیان از این طریق به شهر وارد میشدند تا از سقوط آن توسط نیروهای بعثی جلوگیری کنند. چهارشیر اولین نامی در شهر اهواز بود که بسیجیان با آن آشنا میشدند و سمبل اهواز محسوب میشد. تصرف اهواز بهعنوان پایتخت نفت و اقتصاد ایران، از اهداف اصلی ارتش بعثی بود که قهرمان و فرمانده اصلی مقاومت آن زمان در برابر ارتش بعثی شهید مصطفی چمران بود که با تشکیل ستاد جنگهای نامنظم به شکار تانکهای عراقی رفت و آنها را از اطراف اهواز فراری داد.
شهید چمران هم مظهر شجاعت، رشادت و ازخود گذشتگی بود. هیچوقت فکر نمیکردم که آوازه چهارشیر اهواز، از ایران فراتر رفته باشد، اما در سال ۱۹۹۶ یعنی حدود ۳۰ سال بعد از اتمام جنگ، در جریان ماموریت اداری به شهر بصره عراق، وقتی میزبانان عراقی از وضعیت میدان چهارشیر سوال کردند، ضمن تعجب بسیار، فهمیدم که این میدان تا چه حد در ضمیر افراد ماندگار شده و شهرت تاریخی پیدا کرده است.
تاریخ شفاهی و کتبی، گواهی میدهد که این دو شیرمرد یعنی چمران و احمدشاه مسعود، یکی در ایران و در میدان چهارشیر اهواز، و دیگری در افغانستان و در دره پنجشیر برای نجات خاک و کشور خود بزرگترین فداکاریها و ازخودگذشتگیها را انجام دادند. شاید همگونی صفات اخلاقی این شیرمردان با نام منطقه جغرافیایی مرتبط با آنان که با پسوند شیر عجین شده، در ایجاد حس نوستالژیک و ماندگاری خاطره و نام نیک آنان به مردم کمک کرده است.
این روزها با اوجگیری تحولات افغانستان و وقوع تحولات سریع و عجیب در این کشور، بار دیگر نام دره پنجشیر که فرزند احمدشاه مسعود در آنجا مستقراست، بهعنوان تنها منطقهای که تسلیم طالبان نشده، مورد توجه جهانیان قرار گرفته و مطرح شده است.
بهنظر میرسد دراین برهه تاریخی مردم مسلمان افغانستان نیازمند رهبران و فرماندهان رشید، قاطع، مخلص، مردمدار، و به معنای واقعی جان برکف مانند احمدشاه مسعود و چمران هستند تا بتوانند از موج گردابهای سهمناک سیاسی که قدرتهای خارجی منفعتجو و متکبر از یکطرف و نیروهای متحجر و تنگنظر داخلی از طرف دیگر ایجاد کردند، بیرون بیایند، نه رهبرانی که از ترس جان و جاه و مقام حاضرند به هر گونه خفت و خواری تن بدهند.
به نقل از: همدلی
