
هیئت دولت و تحزب!
حسن دادخواه (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و عضو انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه)
معمولا روسای محترم جمهور در ادوار گوناگون، به هنگام معرفی وزیران پیشنهادی خویش به مجلس شورای اسلامی، با افتخار و حق به جانب، میگویند که کابینه و وزیران پیشنهادی، به هیچ گروه و جناح خاصی وابسته نیستند و هیچ فردی از نام آنان تا پیش از معرفی به مجلس شورای اسلامی، مطلع نیست و رئیس جمهور برای انتخاب آنان با هیچ کسی مشورت نکرده است!!. البته روسای محترم جمهور، از بکار بردن لفظ” حزب” خودداری و به استفاده از واژگانی مانند جناح و گروه بسنده می کنند. روسای محترم جمهور، بدین گونه میخواهد تا خود و کابینه دولت را “مستقل” و غیر وابسته به “احزاب” معرفی کند.
این اعتراف و گزاره، بر اساس این پیش فرض است که ” تحزب” و وابستگی به احزاب در کشور ما و نزد روسای جمهور، اصلی نکوهیده است و افراد وابسته به احزاب و با گرایش فکری معلوم و آشکار، در امور اجرایی به نفع هم حزبیهای خویش رفتار میکنند و کوشش و تلاش درخور توجهی برای کلیت کشور و عموم مردم روا نمیدارند و در صدد سیاسی کردن فضای کشور خواهند بود. بر پایه این تلقی نادرست است که روسای محترم جمهور برای اینکه ثابت کنند که در فکر همه آحاد مردم هستند، می کوشند تا دامن کابینه و هیئت دولت خویش را از هر حزب و تحزب گرایی، پاک و مبرا کنند.
به رغم این ادعا، تجربه نشان داده است که عملا وزیران همه دولتها تاکنون، دارای گرایش فکری و سیاسی یکدست و در یک جناح و همسو با گرایش فکری رئیس جمهور بوده اند و یا رئیس جمهور، وزیران را با فشار و رایزنی و چانه زنی محافل و جریانات تاثیرگذار و بی مسئولیت و غیر پاسخگو برگزیده است و از این رو، عملا، کابینه ای ناهمگون و نامتناسب از آب بیرون در آمده است.
اینکه در کشور ما،حزب و تحزب به معنی واقعی و استاندارد جهانی و شناخته شده، وجود ندارند و احزاب ناپایدار و ویژه فصول انتخابات هستند، قابل پنهان و کتمان نیست ولی نباید از نظر دور داشت که وجود حزب و تحزب گرایی در جهان امروز، از ضروریات حکمرانی و مردم سالاری و شایسته سالاری و چرخش قدرت میان گروه ها و نخبگان و راهی برای همگرایی و همافزایی و پاسخگو کردن دولت ها و داشتن برنامه هماهنگ برای اداره کشور به شمار می آید.
بر پایه این تعریف و ضرورت، انتخاب کابینه و وزیرانی که تا پیش از رسیدن به صندلی وزارت، یکدیگر را نمی شناختند و برداشت یکسانی از وضعیت کشور ندارند و برنامه تدوین شده و هماهنگی در اختیار نداشته اند، بی گمان نمی تواند کابینه ای جفت و جور و هماهنگ و در یک راستا باشد و میزان موفقیت آن به میزان، انفرادی و تک روی هر وزیر، کاهش می یابد.
بر پایه آنچه گذشت می توان با یقین گفت که زیان ها و مضرات و هزینههای انتخاب وزیرانی که کار تشکیلاتی و حزبی انجام ندادهاند و از آمادگی لازم و پیشینی برای تصدی مسئولیت بزرگ اداره یک وزارتخانه بیبهره اند و فاقد عقبهای از مشاوران چیره دست باشند، زیان این وضعیت از زیان و ضرر، انتخاب وزیران حزبی به مراتب بیشتر است.
به امید آن روزی که روسای محترم جمهور، قبل از انتخاب شدن و پیش از دریافت رای از مردم، خط مشی سیاسی و فکری خویش را روشن و آشکار اعلام و تصریح کنند که وزیرانی همسو با تفکر سیاسی خویش را انتخاب خواهد کرد و بطور واضح و آشکار، وابستگی و گرایش حزبی خود و کابینه را به یکی از احزاب شاخص رسما اعلام کند.
انتهای پیام